|
|
DALAKÇIDA
BİR BAHAR GÜNÜ
Çiğdemliğin sırtında Güneş doğmak üzere , her taraf yemyeşil
ekinlerin boyu 50, 60 cm. uzunluğunda , tırmanlarda ve
ekinlerin arasında rengarenk çiçekler , sabahın serinliğinde
hafif şekilde esen rüzgarın ekinler üzerindeki oyunu
sanki ekinler rüzgarı yere değdirmek niyetinde . Cemal amcanın
minibüsü caminin önüne gelmiş , ve ön koltuğu birisi kapmış
bile otursun bakalım oturması fazla sürmeyecek çünkü o yeri
köyün yaşlısına vermek zorunda kalacak ve en arkada dört
kişinin arasına sıkışarak yolculuk yapacağının farkında değil .
Cemal amcanın minibüsünün sağında ve solunda hayvanlar cenaze
taşının önünde birikmek için gidiyorlar. Kekeroz (Ramazan )
abi koltuğunun altında deynek ve elinde bir dürüm....
Sığırlar yavaş yavaş birikiyorlar Aniş bacı (Aniş Köksal )
tandırı yakmakla meşgul dünden
getirilen saçkılar tandırın yanına yığılmış sabahın köründe
yoğrulmuş bir destinin suyu hamur bekliyor , tandırdaki sackı
yakılır bir duman tandır damını kaplar gözde yaş getiren bir
duman , evet tandırın küllesini açmayı unutmuş , küllenin
deliğine tıkanan taş ve çaputlar çıkarılır ve duman çekilmeye
başlar , Bu gün Aniş bacı tam üç destinin suyu ekmek
yapacaktır . Üç kişi ekmek açacak ve bir kişide iyi bir
evirgaç ile ekmeği delmeden
evirecektir . çalışma saatleri sığır gidişinde başlar ve sığır
gelirken biter . Sığırlar yavaş yavaş Aniş bacının kapısının
önünde geçmeye başladı bile ve günlükçülerde geliyorlar .
Saat sabahın yedisi Cemal amcanın minibüsü çoktan Mucur,un
yolunu tutmuş . Hüsnünün ( Hüsnü Genç) in evinde tıkıdık , tık
sesler geliyor , Nal batçı gelmiş, hayvanı (Ineği) yere
yatırmış,
ağıçtan yapılmış üçgen şeklinde duran bir aletin üzerine
hayvanın ayaklarını bağlı bir şekilde uzatılmış , Nal batçı
başta hayvanın ayağındaki çamuru temizledikten sonra keskin
bıçağı ile hayvanın tırnağının altını (elmanın kabuğunu gibi )
keser nala göre ayarlar , önünde bağlı olan önlükte nalı ve üç
nalbant çivisini çıkarır birini ağzına ikisini de parmaklarının
arasına tutuşturur nalı tırnağa denk getirir başta ağzındaki
çiviyi ve sonra parmaklarının arasındaki çiviyi özel çekiciyle
teker teker tıkıdık ,tık diye çakar , tırnağın yan
tarafındaki çıkan çiviyi pensesiyle koparır, kopan çivinin
ucunu aşağıya doğru büker bir iki tık tık daha . Geriye kalan
çivinin ucunu da çocuklar kapar aynı sesi çıkarmaya çalışırlar
ama biraz zor . Hayvanın yürümesi başta kendine biraz tuhaf
gelir ama çabuk alışır . Sığır sürüsü Aşağı gökuyuya varmıştır
yeni nallanan hayvanlar sürüye yetiştirilir...
Kadınlar ve genç kızlar damın arkasında temek
çekiyorlar, temeği eleriyle kasnağın içine doldurduktan sonra
ayaklarıyla çiğneyip,altına ve üstüne saman serpilir kuru bir yere
konulur ve dikkatlice kasnaktan çıkarılır , sonra kasnağın kenarı
suya batırılır sonraki form bozulmasın diye böyle devam eder
....
Kayıt damında kahvaltı hazırlanıyor saat dokuza doğru
kahvaltı yapılır . Bu aylarda genelde kahvaltıda yeşil soğan
kaynamış yumurta , ekmek kızartması veya Pate kızartması
sofrayı
zenginleştirir .
Koyun kuzuları saat ona doğru gelirler , önceden temiz suları
hazırlanır , kuzular gelirken herkes kapısının önüne durur ve
çık çık demeye başlanır eve giren kuzular sayıldığında
ya bir fazla yada bir az olur , sayıyı tamamlamak koyunlar
gelesiye kadar sürebilir . Bizim kuzu sizde mi ? Bizim kuzuyu
gördünüz mü.? Kuzunuz fazlamı.?
Caminin önünde köyün çocukları birikirler bu saatlerde , ve
aşağı çeşmenin önünde Boğa damının yanında Bilye (Misket) ,
gazoz kapağı oynanır, çocuk sayısı çoğaldıkça Harman yerinde
top oynanmaya karar verilir .
Aniş bacının ikinci destinin suyu hamuru yoğrulmakta saat
11,e doğru işin az olduğu zamandır , koyunların suyu
hazırlandıktan sonra gelmeleri beklenir , ama çocukların en
çok sevdikleri şeylerden biri , koyunların içmesi için
hazırlanmış olan suyun içine kafa sokmak ve en çok nefes
almadan kafasını suyun içinde kim tutacak yarışı .. bu yarış
büyüklerin kızmasıyla son bulur .
En sonunda koyunlar gelir , yine çık çık sayı tamamdır
sularını içtikten sonra kısa bir istirahat .. Koyunların
sağılması için bir gönülü çocuk aranır ama bulmak çok
zordur en sonunda birisi koyunun başını tutar sağılmaya başlanır
. Harman yerindeki çocuklar top oynamaktan , sıcaktan ve
alcıktan evin yolunu tutarlar . Öğlenin sıcağında ekmek
yapılan eve yumurtalı ,peynirli çörek , üfelemeç yaptırılmaya
gidilir . Burada ekmeği eviren kişinin rolü
büyüktür çünkü sacın üstünde çörekleri evirgaç ile delmeden
çevirmek bayağı ustalık gerektirir . Bu kişi genelde çok
tecrübesi olan genelde yaşlı kadınlarımız yapar , tandırın eşit
ısıda
yanmasını sağlar ve ısı artıkça saçın üstündeki ekmeği yakmamak
için sık çevirmeye başlar .
Saat bire doğru öğle molası verilir ekmek yapan kadınlar
koyunlarını sağmak ve çocukların karınlarını doyurmak için
evlerine giderler tabi onlar gelesiye kadar ekmek yapma işini
bir yardımcı üslenir . Caminin önüne Cemal amcanın Münübüs,ü
Mucurdan gelmiştir , bir Somun kokusu ortalığı sarar herkesin
evine gitmesiyle somun kokusu da gider . Damın arkasından temek
çeken kadınlar işlerini bitirmişler aşağı çeşmeye kasnak
yıkamaya geliyorlar Evde de katıklı mantı pişmektedir bu
mantının tadı bam başkadır . Koyun sağma işi bitmiş kuzular
koyrulur emzirilir ve tekrar kuzular koyunlardan ayrılır .
Koyunlar saat ikiye doğru yolda yatan
diğer koyunların arasına katılır ,duvarın ve ağaçların gölgesinde
geviş getirerek yatarlar . Saat üç de koyunlar yine dağın
yolunu tutarlar , sağılan koyun sütleri kayıt damına kurulmuş
olan süt makinesinde çekilmeye başlanır . Bu arada Fadime bacı
(Fatma Erbaş , Hocanın kızı ) bir elinde helke bir elinde
kısa üzüm çubuğu bu çubuk Süt ölçme birimi olarak kullanılır
helkenin içindeki süte sokularak işaretlenir . Süt makinesi
kurulur , üst tarafında süt konulur ve makinenin kolu eşit
bir şekilde çevrilerek Kaymak ve Peynirlik süt ayrılır .
Bu iş saat on yediye kadar sürer Köyün çocukları yine
Harman yerinin yolunu tutarlar ve Mıllanın
bağının alt tarafında Danalar gelmektedir , fazla zaman
geçmeden Sığırda gelmeye başlar .
Aniş bacının tandır damında son ekmekler yapılır ve sığırın
gelmesiyle çalışma saati de bitter . Eve gelen hayvanlar
sulandıktan sonra ahırdaki yerlerine bağlanır önceden
hazırlanmış olan kepekli samanlarını yerken sağma işi de
yapılır . Akşam olmuştur günün yorgunluğunu atmak için
herkes evine girer
.....
Benim Köyüm uyumaz , sadece Kendisini yarına hazırlamak için
istirahata çekilmiştir .
MUTLU YARINLAR DALAKÇI .......
Necati Genç |
